Οδοντοφατνιακό – Περιακρορριζικό απόστημα
Αναπτύσσεται γύρω από τα δόντια και τις φατνιακές τους αποφύσεις. Στο περιακρορριζικό απόστημα υπάρχει δόντι με νεκρό πολφό, υπάρχει ευαισθησία στην ψηλάφηση ή συρίγγιο στην περιοχή. Αρχίζει με πόνο στην επίκρουση του δοντιού και αργότερα το υπεύθυνο δόντι εμφανίζει κινητικότητα.
Η κλινική πορεία του περιακρορριζικού αποστήματος ξεκινά με την επιμόλυνση της περιακρορριζικής περιοχής από το περιεχόμενο του σηπτικού ριζικού σωλήνα. Προκαλείται οξεία φλεγμονή με οίδημα και λευκοκυτταρική διήθηση. Αυτή η φλεγμονή μεταπίπτει σε εξιδρωματική, οπότε το δόντι απωθείται εκτός του φατνίου του και εμφανίζει ευαισθησία και αυξημένη κινητικότητα. Καθώς συσσωρεύεται πύον ο πόνος γίνεται εντονότερος και σφύζων.
Το οξύ περιακρορριζικό απόστημα είναι η συχνότερη αιτία ανάπτυξης τραχηλοπροσωπικής λοίμωξης.
Η λοίμωξη αυτή ξεκινά εντός της σπογγώδους ουσίας των γνάθων, γύρω από το ακρορρίζιο δοντιού ή ρίζας με νεκρό και σηπτικό ριζικό σωλήνα.
Περιοδοντικό απόστημα
Το περιοδοντικό απόστημα είναι μια πυώδης φλεγμονή των περιοδοντικών ιστών, δηλαδή των ιστών που περιβάλλουν το δόντι.
Το περιοδοντικό απόστημα οφείλεται σε αναερόβια μικρόβια και αποτελεί την εξέλιξη μιας περιοδοντίτιδας γενικευμένης ή εντοπισμένης.
Πώς δημιουργείται ένα περιοδοντικό απόστημα;
Στην περιοδοντίτιδα (που είναι η εξέλιξη της ουλίτιδας) τα μικρόβια διέρχονται μέσα στα ούλα και η φλεγμονή που δημιουργείται έχει σαν αποτέλεσμα την αποκόλληση των ούλων από το δόντι και την απορρόφηση του φατνιακού οστού που περιβάλει την ρίζα του δοντιού. Δημιουργείται έτσι ένας χώρος ανάμεσα στα ούλα και τη ρίζα του δοντιού που ονομάζεται θύλακος. Οι θύλακοι βρίθουν μικροβίων. Όταν αποφράσσονται από την τρυγία, την ενσφήνωση τροφών και ξένων σωμάτων, η φλεγμονή δεν μπορεί να παροχετευτεί και δημιουργείται η πυώδης συλλογή. Εκδηλώνεται με οίδημα και πόνο. Μπορεί σε μερικές περιπτώσεις να εμφανισθεί και πυρετός.
Συχνά λόγω της πίεσης που δημιουργείται μέσα στον θύλακο, το πύον παροχετεύεται αυτόματα και τα συμπτώματα υποχωρούν. Αν όμως δεν αντιμετωπιστεί το αίτιο που προκάλεσε το απόστημα (δηλ. η περιοδοντίτιδα), το στόμιο του θυλάκου μπορεί να αποφραχθεί πάλι και να δημιουργηθεί ένα χρόνιο περιοδοντικό απόστημα. Άλλες πάλι φορές το πύον βρίσκει δίοδο προς τη στοματική κοιλότητα και δημιουργείται συρίγγιο.
Θεραπεία: Υποουλική απόξεση και παροχέτευση του αποστήματος, τοποθέτηση gel χλωρεξιδίνης, και οδηγίες για επιμελή στοματική υγιεινή. Σε περίπτωση πυρετού ή έντονων συμπτωμάτων χορηγείται αντιβίωση και παυσίπονα. Όταν η περιοχή ηρεμήσει πρέπει να γίνει συστηματική θεραπεία της περιοδοντίτιδας που είναι και η κύρια αιτία της δημιουργίας του περιοδοντικού αποστήματος.
Περιμυλικό απόστημα – Περιστεφανίτιδα
Η περιστεφανίτιδα είναι μία φλεγμονή της καλύπτρας, δηλαδή των ούλων που βρίσκονται γύρω από ημιέγκλειστο δόντι (που δεν έχει πλήρως ανατείλει στο στόμα).
Παρατηρείται συνήθως στους ημιέγκλειστους φρονιμίτες της κάτω γνάθου.
Η καλύπτρα είναι πολύ δύσκολο να καθαριστεί αποτελεσματικά με την οδοντόβουρτσα και κάτω από αυτήν μπορεί να εγκλωβιστούν υπολείμματα από τροφές και βακτήρια.
Συμπτώματα: Η περιστεφανίτιδα μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια.
Στην χρόνια περιστεφανίτιδα τα συμπτώματα είναι ήπια.
- Κακοσμία
- Μερικές φορές άσχημη γεύση
- Ήπιος πόνος για μία ή δύο ημέρες.
Στην οξεία περιστεφανίτιδα, η οποία μπορεί να παρουσιαστεί σαν επιπλοκή της χρόνιας, τα συμπτώματα είναι αρκετά πιο έντονα.
H κλινική εικόνα περιλαμβάνει ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω
- Κόκκινα και πρησμένα ούλα γύρω από το δόντι με έντονη ευαισθησία ακόμη και στο άγγιγμα
- Πόνος στην περιοχή ο οποίος μπορεί και να αντανακλά στο αυτί, στο λαιμό και στο έδαφος του στόματος
- Άσχημη γεύση
- Αδυναμία να κλείσει εντελώς το στόμα γιατί εμποδίζει το πρησμένο ούλο
- Τρισμός, δηλαδή δυσκολία στην πλήρη διάνοιξη του στόματος
- Πυρετός
- Λεμφαδενίτιδα (δηλαδή διόγκωση των λεμφαδένων της αντίστοιχης περιοχής)
- Οίδημα στην παρειά
Θεραπεία:
Η μόνη πραγματική και μόνιμη θεραπεία που απαλλάσσει τον ασθενή από τα συμπτώματα, είναι η αφαίρεση του φρονιμίτη. Κάθε άλλη συντηρητική προσπάθεια αντιμετώπισης, όπως καθαρισμός του δοντιού και αφαίρεση της καλύπτρας, δεν δίνει μόνιμη λύση στο πρόβλημα και απλά μεταθέτει χρονικά την εξαγωγή του φρονιμίτη.